Λύσσα: τρόποι μετάδοσης, πρόληψης και αντιμετώπισης

Δίνουμε συνέχεια στο θέμα της λύσσας μεταφέροντας σας συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης, την πρόληψη και την αντιμετώπιση τυχόν δαγκώματος από δηλητηριασμένο ζώο. Οι πληροφορίες αυτές βασίζονται σε όσα λέχθηκαν στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου που παραχώρησε η Ελληνική Κτηνιατρική Υπηρεσία. 

Τρόποι μετάδοσης

Ο καθηγητής Ιολογίας και Ιογενών Νοσημάτων του Τμήματος Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χαράλαμπος Μπιλλίνης εξήγησε, ότι 15 είδη άγριων ζώων ζουν στην περιοχή πέριξ του Παλαιόκαστρου Κοζάνης και αυτό κάνει την διασπορά πιο πιθανή.

Όμως αν και η αλεπού, το τσακάλι, ο λύκος, το κουνάβι, η νυχτερίδα κ.ά. είναι οι κύριοι φορείς εντούτοις το άνθρωπος κολλάει την ασθένεια από τους σκύλους και τις γάτες κατά 90%, γιατί με αυτά τα είδη ζώων συναναστρέφεται.

Σημείωσε δε ότι εκεί απελευθερώθηκαν πέρυσι μέσα από τα εκτροφεία γουνοφόρων ζώων περίπου 5.000 μινκ, κάποια εκ των οποίων προσαρμόστηκαν στο φυσικό περιβάλλον και επομένως θα συμβάλλουν και αυτά με τη σειρά τους στην διασπορά της λύσσας.

Ο κ. Μπιλλίνης τόνισε πως ο άνθρωπος κινδυνεύει από το δάγκωμα ενός ζώου που έχει νοσήσει, αν ακουμπήσει το σάλιο του ζώου και έχει π.χ. εκδορές στα χέρια του ή αν τρίψει στη συνέχεια τα μάτια του, αφού ο ιός θα εισβάλλει στον οργανισμός από το βλεννογόνο.

Εξήγησε ότι υπάρχει η μανιακή εκδήλωση της ασθένειας στους σκύλους (το ζώο δαγκώνει και αυτοδαγκώνεται λόγω του κνησμού, έχει σπασμούς, έχει παράλυση των μυών κατάποσης – γι’ αυτό και τρέχουν τα σάλια του – και παράλυση των φωνητικών χορδών).

Υπάρχει όμως και η καταθλιπτική εκδήλωση (το ζώο θέλει να κρύβεται σε σκοτεινά μέρη) και θεωρείται πιο επικίνδυνη επειδή δεν γίνεται αμέσως αντιληπτή, γι’ αυτό και η μόλυνση των ανθρώπων από το ζώο τους γίνεται πιο πιθανή τότε. 

Οι εμβολιασμοί η μόνη πρόληψη

Ο ιολόγος, διδάσκων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέλος τους Δ.Σ. της Ε.Κ.Ε., Κωνσταντίνος Κυριάκης, αναφέρθηκε με έμφαση στην πρόληψη που επιτυγχάνεται μόνο με μαζικούς εμβολιασμούς, αφού πρόκειται για νόσημα θανατηφόρο για τον άνθρωπο 100%.

Εξήγησε ότι η επιστημονική κοινότητα έχει στη διάθεση της εξαιρετικά αποτελεσματικά εργαλεία, εμπορικά διαθέσιμα εμβόλια. Το μόνο δίχτυ προστασίας των ανθρώπων από τον ιό είναι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός όλων των ζώων αδέσποτων, κατοικίδιων, οικόσιτων.

Σημείωσε ότι τους εμβολιασμούς πρέπει να τους κάνουν μόνο κτηνίατροι οι οποίοι υποχρεωτικά πρέπει να κρατούν αρχείο εμβολιασμών κατά της λύσσας στα κτηνιατρεία τους και αυτό να είναι διαθέσιμο, αν χρειαστεί να ελεγχθεί το αν κάποιο λυσσύποπτο ζώο έχει νοσήσει.

Το εμβόλιο στον άνθρωπο λειτουργεί ακόμα και αν έχει ήδη νοσήσει

Ο καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.), Αθανάσιος Τσακρής, μας εξήγησε πως  ο ιός της λύσσας προκαλεί σοβαρή νευρική νόσο, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί είναι 100% θανατηφόρος μετά την έναρξη των κλινικών συμπτωμάτων.

Αντίθετα, είναι 100% ιάσιμη εφόσον ο ασθενής ξεκινήσει άμεσα αντιλυσσική αγωγή. Η αντιλυσσική αγωγή περιλαμβάνει εμβολιασμό σε τρεις δόσεις εντός ενός μήνα και κατά περίπτωση, τη χορήγηση αντιλυσσικού ορού.

Ο άνθρωπος - όπως τόνισε - σε σχέση με τα ζώα είναι «τυχερός» καθώς ο χρόνος επώασης της ασθένειας διαρκεί δύο με τρεις μήνες μετά το δάγκωμα και αυτό ο χρόνος είναι αρκετός για να αντιμετωπιστεί ο ιός.

Το εμβόλιο κατά της λύσσας στους ανθρώπους προστατεύει ακόμα και όταν τους γίνεται ενώ ήδη έχουν κολλήσει, κάτι που δεν συμβαίνει με άλλες ασθένειες.

Το πόσο γρήγορα θα εμφανιστούν τα συμπτώματα εξαρτάται από το σημείο που έχει δαγκωθεί ο ασθενής. Τα χέρια και το πρόσωπο για παράδειγμα είναι κοντά στο νευρικό σύστημα και ο κίνδυνος της θανατηφόρου εγκεφαλίτιδας είναι πολύ μεγάλος και βάσει της βιβλιογραφίας.

Τα συμπτώματα είναι πυρετός, κεφαλαλγία, ατονία και μετά από 7 ημέρες ακολουθεί η λοίμωξη στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Πώς αντιμετωπίζουμε ένα δάγκωμα

Ο κ. Τσακρής εξήγησε για το πόσο σύνθετη είναι η ιατρική αντιμετώπιση της ασθένειας και έδωσε και κάποιες απλές οδηγίες.

Αν μας δαγκώσει λυσσύποπτο ζώο πρέπει αμέσως να πλυθούμε πολύ καλά με νερό και σαπούνι για να αφαιρέσουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο φορτίο βάζοντας βάμμα ιωδίου ή κάτι αντίστοιχο στη συνέχεια.

Ακόμα και αν το τραύμα είναι μεγάλο θα πρέπει να αποφευχθεί να γίνουν σε αυτό ράμματα για να μην εγκλωβιστεί μέσα μας ο ιός.

Ο γιατρός που αναλαμβάνει τον ασθενή πρέπει να φροντίσει να πάρει ένα πολύ καλό ιστορικό του ζώου και φυσικά να προχωρήσει στην αγωγή (δηλαδή στις τρεις δόσεις του εμβολίου και στον αντιλυσσικό ορό) ανάλογα με το αν το τραύμα είναι χαμηλής ή υψηλής επικινδυνότητας (αν έχει τρέξει αίμα από τη πληγή ή όχι).

Άλλοι παράγοντες, που ο γιατρός πρέπει να σταθμίσει πριν προχωρήσει στην αγωγή, σχετίζονται με το σημείο που έγινε το συμβάν (μεγάλες πόλεις ή παραμεθόριος), αν στην περιοχή έχει εντοπιστεί λυσσασμένο ζώο (αφού αυτό αυξάνει τις πιθανότητες), αν το ζώο είναι της άγριας πανίδας ή όχι, αν μοιάζει να έχει λύσσα (σάλια).

Απαιτείται δε 15νθήμερη παρακολούθηση του ζώου αν αυτό παραμένει ζωντανό. Εάν όχι, δείγμα μόνο από τον εγκέφαλο του αποστέλλεται από την Κτηνιατρική Υπηρεσία της περιοχής στο Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών, το μοναδικό ελεγμένο και αδειοδοτημένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων  (Office Interational des Epizooties), που βρίσκεται στην Αγία Παρασκευή Αττικής για να εντοπιστεί από ποιο στέλεχος της ασθένειας νόσησε.

Πηγή: zoosos.gr