Πενθώντας για το κατοικίδιο

Γράφει Νάνσυ Ψημενάτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Πολλές φορές,  είτε ως αποτέλεσμα μίας θανατηφόρας διάγνωσης, είτε γηρατειών και ατυχήματος, ερχόμαστε μπροστά στην αλήθεια που περιμένει ανθρώπους και ζώα. Το θάνατο.

Το πένθος για ένα κατοικίδιο σύντροφο δεν διαφέρει στην ουσία του από το πένθος για έναν άνθρωπο. Πολλές φορές έχω βρεθεί μπροστά σε συζητήσεις, όπου με ειρωνικό τρόπο αναφέρεται ότι:

«Στις 'αναπτυγμένες' χώρες έχουν ακόμα και θεραπευτή όταν πεθάνει ο σκύλος τους, δεν κοιτάμε που πεθαίνουν τόσα παιδιά στο κόσμο…». Η πραγματικότητα όμως είναι ότι ο θάνατος ενός κατοικίδιου είναι επώδυνος και δεν πρέπει να συγκρίνεται με τα «παιδάκια που πεθαίνουν»  ή οτιδήποτε άλλο αφού αυτό είναι ένα διαφορετικό θέμα το οποίο με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να αναστέλλει τη διαδικασία του πένθους & να δημιουργεί ενοχές.

Μια πληθώρα συναισθημάτων διαπερνά σε ένταση τους ανθρώπους που πενθούν. Υπάρχουν πέντε στάδια τα οποία είναι κοινά στην οποιαδήποτε απώλεια:

Άρνηση – Όχι δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό.

Θυμός- Γιατί σε αυτό – Γιατί τώρα – Δεν είναι δίκαιο.

Διαπραγμάτευση – Αν υπήρχε χρόνος, αν το είχα πάει σε άλλο κτηνίατρο, αν δαπανούσα περισσότερα χρήματα ίσως μπορούσε να γίνει κάτι.

Κατάθλιψη – Όπου σε αυτό το στάδιο η λύπη είναι παρούσα και έντονη.

Αποδοχή – Ίσως ήταν και καλύτερα για αυτό τελικά, θα πόναγε, δεν έβλεπε καλά κτλ.

Τα στάδια αυτά δεν είναι σε κλίμακα (1,2,3,4,5) αλλά κινούνται σαν σπείρα και θα παρατηρήσουμε ότι πολλές φορές θα βρεθούμε έπειτα από μια περίοδο θλίψης να θυμώνουμε πάλι. Αυτό είναι φυσικό και αναμενόμενο.

Ας προσπαθήσουμε όμως να απαντήσουμε σε κάποιες ερωτήσεις που προκύπτουν συχνά όταν πεθάνει ένα κατοικίδιο:

Μήπως δεν είναι φυσιολογικό το ότι πονάω τόσο πολύ;

Ο πόνος είναι κάτι το φυσικό και το φυσιολογικό. Μην αφήνετε κανέναν να υποτιμήσει τον πόνο που αισθάνεστε, επειδή «απλά ήταν ένας σκύλος». Έπειτα από τις τόσες αναμνήσεις που υπάρχουν αλλά και με τη σχέση που  αναπτύχθηκε, είναι απόλυτα φυσιολογικό να πονάτε. Πολλοί ιδιοκτήτες κατοικίδιων έχουν τα ανάλογα συναισθήματα. Αν νοιώθετε ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε αυτόν τον πόνο, ζητήστε βοήθεια.

Τι να πω στο παιδί μου;

Αν και εσείς είστε ο καλύτερος κριτής, αυτό που προτείνεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, είναι να του πείτε την αλήθεια. Μπορεί να σας είναι δύσκολο και οδυνηρό να βλέπετε το παιδί σας να πονάει και να κλαίει. Δουλειά σας ως ενήλικος όμως είναι,  να είστε εκεί,  να το στηρίξετε. Αν πείτε ψέματα ότι για παράδειγμα… «έφυγε» ή «το πήρε κάποιος»  το παιδί θα ανυπομονεί και θα αγχώνεται μήπως γυρίσει ή αν του φέρονται καλά.  Αυτό ο πόνος δεν θα  έχει τέλος.

Ο πόνος της αλήθεια όμως, έχει. Εκεί δίπλα του θα είστε, για να το στηρίξετε. Ποτέ μην υπόθετε ότι το παιδί είναι πολύ μικρό για να θρηνήσει. Μην ασκείτε κριτική στα συναισθήματά του, μην το παροτρύνετε να είναι «δυνατό». Αφήστε το παιδί να είναι ο εαυτός του και να εκφράσει τα δικά του μοναδικά συναισθήματα και την αγάπη του για το κατοικίδιο.

 

Έχω και άλλα κατοικίδια , πενθούν και αυτά;

Έχει παρατηρηθεί ότι σκυλιά έχουν θρηνήσει για γάτες και γάτες για σκυλιά. Αν τα ζώα είχαν στενή παρέα μεταξύ τους μπορεί να παρατηρήσετε αλλαγές στη διατροφή τους ή να είναι ανήσυχα ή αποσυρμένα. Δώστε πολύ αγάπη στα κατοικίδια που απόμειναν. Αυτή είναι μια θεραπευτική διαδικασία και για τους δυο σας. Προσπαθήστε να μην αλλάξετε την καθημερινή ρουτίνα του ζώου.

Η γιαγιά μου ήταν πολύ συνδεδεμένη με τη γάτα της και το σκύλο της. Τώρα που πέθαναν την βλέπω να «καταπέφτει». Τι συμβαίνει;

Για πολλούς ανθρώπους μεγάλης ηλικίας ένα κατοικίδιο ζώο είναι απλά ένας λόγος να συνεχίσουν να ζουν. Είναι μία παρέα που διακόπτει τη μοναξιά μέσα στην οποία πολλοί ηλικιωμένοι, ζουν. Ο θάνατος ενός κατοικίδιου συντρόφου μπορεί να πυροδοτήσει περασμένες απώλειες  που θα αναβιώσουν ξανά. Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι όταν πέθανε το κατοικίδιο τους αισθάνθηκαν μεγαλύτερη ενοχή από ότι κάποιοι άλλης ηλικίας, αφού συνήθως οι ηλικιωμένοι δεν έχουν μεγάλα εισοδήματα. Πίστευαν ότι «έφταιγαν» εκείνοι, που δεν είχαν χρήματα να δώσουν ώστε να γίνει καλά το κατοικίδιο τους.  Μιλήστε με τους ηλικιωμένους ανθρώπους που πενθούν και δείτε, πως αισθάνονται. Μην τους αφήνετε μόνους.

Να πάρω ένα καινούριο κατοικίδιο άμεσα;

Αυτό που προτείνεται είναι να περιμένετε λίγο. Τα παιδιά θυμώνουν με τους γονείς τους όταν τους φέρνουν αμέσως μετά το θάνατο ένα άλλο κατοικίδιο. Εκφράζουν την απλή αλήθεια: «Μα δεν είναι ο δικός ΜΟΥ, σκύλος». Αφήστε λίγο χρόνο ώστε η διαδικασία του θρήνου να εκφραστεί. Όταν θα νοιώσετε άνετα, συζητείστε αυτήν την απόφαση σας με όλη την οικογένεια. Αποφύγετε να πάρετε ένα κατοικίδιο που θα μοιάζει με  το προηγούμενο. Το πιο πιθανό θα είναι ότι αντί να το εκτιμήσετε για τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά θα το συγκρίνετε με αυτό που πέθανε και έτσι θα χάσετε μια θαυμάσια ευκαιρία να  φτιάξετε μια υπέροχη μοναδική σχέση.

Τι να κάνω τελικά;

Μιλήστε για  ότι αισθάνεστε. Μοιραστείτε τον πόνο σας και τις αναμνήσεις σας, χωρίς φόβο. Το πένθος που βιώνεται φεύγει. Ο φόβος του πόνου, ποτέ.

Φτιάξτε ένα τάφο για το κατοικίδιο σας.

Γράψτε ένα ποίημα, ένα τραγούδι ή μια ιστορία.

Φτιάξτε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες του.

Μπείτε σε forum για κατοικίδια και μοιραστείτε την ιστορία σας.

S.O.S : Κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να βιώνετε με μεγάλη ένταση το θρήνο. Αν υπάρχουν πολλαπλές απώλειες στη ζωή ενός ανθρώπου, αν η ενοχή που βιώνουν είναι μεγάλη ή αν δεν έχουν πενθήσει επαρκώς προηγούμενες απώλειες, τα πράγματα μπορεί να γίνουν πολύ περίπλοκα. Ζητήστε βοήθεια για ότι σας ανησυχεί ή νοιώθετε ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε.

Νάνσυ Ψημενάτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Τηλ. 6972.076.562

www.understanding-self.gr

Με το θέμα του θανάτου του κατοικίδιου ασχοληθήκαμε και προηγουμένως:

Τρίτη, 18 Σεπτεμβρίου 2012

Πώς να αντιμετωπίσετε τον χαμό του ζώου σας

http://anthroposkaiskylos.blogspot.com/2012/09/blog-post_2154.html

Πέμπτη, 15 Νοεμβρίου 2012

Ο θάνατος και πώς τον αντιμετωπίζουμε

http://anthroposkaiskylos.blogspot.com/2012/11/blog-post_8182.html